Aanbidding van de koningen, aangebracht op een gaffelkruis (detail) van een kazuifel uit de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Dordrecht.
Borduurwerk uit de Zuidelijke Nederlanden tweede kwart 16de eeuw.
Kerkelijke gewaden (paramenten) zijn de beeldenstormen goed door kunnen komen.
De gewaden konden eenvoudig worden ondergebracht bij katholieken thuis.
In landen die overwegend katholiek bleven waren de gewaden volop in gebruik,
met als gevolg dat ze versleten raakten en op den duur weggegooid.
In de late Middeleeuwen zijn de liturgische gewaden van borduurwerk voorzien naar
voorbeeld van schilderstukken. De borduurwerkers werden dan ook ‘schilders met naald’
genoemd. Het was zeer arbeidsintensief werk en de resultaten gaven blijk van ambachtelijke
perfectie. Deze voorstelling is ongeveer 45cm. hoog en 65cm. breed.
Aan 10cm. hoogte werd aan deze complexe borduurtechniek van o.a. gouddraad en zijde
2 à 3 weken gewerkt.
Zij bezochten Jezus en aanbaden hem.
Volgens Mattheüs 2, 1-12 waren het drie personen. Magiërs, astronomen en in ieder geval
‘Wijzen uit het Oosten’.
Zij waren gekomen om Hém te aanbidden, die als koning der Joden was geboren.
‘Dit is de Naam, Hasjem, de Naam boven alle namen.*
*Hasjem is de Hebreeuwse Naam van God.
Flavius Josephus (37-100 n.C.) daarover: Alleen al de lengte van de karavaan, de schatten
en het escorte vervulden koning Herodes met ontzag en heel Jeruzalem begon zich zorgen
te maken. De schatten goud, wierook en myrrhe zijn in relatie gebracht met drie personen
die in de traditie de namen kregen van Caspar, Melchior en Balthasar.
Caspar was afkomstig uit Ethiopië, een -zwarte-jonge man (20) met wierook.
Melchior kwam uit Europa, was van middelbare leeftijd (40) -blank- en had goud als geschenk.
Balthasar uit Azië, al ouder (60) -geel- en bood myrrhe aan.
Wierook is een mengsel van aromatische organische stoffen dat aangestoken kan worden en
een aangename geur verspreidt. Het staat symbool voor de heiligheid.
Goud als edelmetaal staat voor het koningsschap.
In de symboliek geldt goud als zinnebeeld van de standvastigheid en volmaaktheid.
Myrrhe is een geurige kruidige was bestaande uit gom en hars en staat symbool voor het lijden.
Vanaf de 12de eeuw symboliseren de drie magiërs de drie levensfasen en als zodanig ook
hier afgebeeld.
Caspar staat (rechts), Melchior bezig met knielen (links) en Balthasar knielt (midden).
In onze streken, maar vooral in het Zuiden en in Duitsland gaan op 6 Januari kinderen als
Driekoningen verkleed zingend langs de huizen en krijgen snoepgoed. (Driekoningen is
een bedelfeest.)
Op de deurpost brengen ze de eerste letters van de drie koningen aan 20 C+M+B 16.
De betekenis daarvan is dan: Christus Mansionem Benedicat. Christus Zegene dit Huis.
Daaraan wordt ook een jaartal toegevoegd.
Uit de liturgie van het Hoogfeest van Driekoningen:
- God, Gij hebt vandaag aan de volkeren door een ster die hen leidde uw eniggeboren
Zoon geopenbaard.
Wij bidden U: leid ons, die U reeds kennen door het geloof, tot het aanschouwen van
uw heerlijkheid.
-Psalm 71, 10: Vorsten van Tarsis, van verre kusten, zenden geschenken, Arabische
heersers en Ethiopen betalen hem cijns. Hem huldigen alle vorsten der aarde en alle
volkeren dienen hem.
Zalig Kerstfeest en Zalig Nieuwjaar
Op de Eerste Zondag van de Advent
29 November 2015
De Conservator
